Tên di sản : Từ đường họ Nguyễn Hữu
Tỉnh/Thành phố : Thanh Hóa
Loại di tích :
Di tích lịch sử
Sô quyết định : Số 4740/QĐ-UBND
Giới thiệu
Di tích từ đường họ Nguyễn Hữu – Đình nơi thờ các vị tôn thần là những người có công với dân, với nước. Từ đường nằm ở vị trí trung tâm thôn Vân Tập, xã Thiệu Vân, huyện Thiệu Hóa (trước kia là huyện Thiệu Hóa), ông là vị tướng có tài đã cùng quân lính trong triều và ngoài nội bảo vệ che chở cho vua có nhiều công lao, đồng tâm hiệp lực cùng quân lính dưới trướng bảo vận nhà vua giúp dân, xứng đáng là bậc công thần, là tấm gương sáng cho mọi thế hệ ông là tôn thần của làng. Di tích Đền thờ - Từ đường họ Nguyễn Hữu là nơi thờ Nguyễn Hữu Hiền thuộc khu vực thửa đất số 508, chiều dài 20m, chiều rộng 16m. Tổng diện tích là 320m2.
Khu vực II: Bao quanh khu vực tiếp giáp với di tích có liên quan trực tiếp tới yếu tố gốc, cần được bảo vệ sao cho khỏi ảnh hưởng đến giá trị vẻ đẹp của chúng. Là khu vực điều chỉnh xây dựng, trạng thái đất đá cây cối vườn hoa, tượng đài cũ còn lại phải được bảo quản nguyên vẹn. Trong khu vực này có thể được phép xây dựng bia, tượng đài hoặc những công trình văn hóa khác nhằm mục đích tôn tạo di tích.
Từ đường họ Nguyễn Hữu – Đình và khu mộ thuộc thôn Vân Tập, xã Thiệu Vân – huyện Thiệu Hóa – tỉnh Thanh Hóa là khu vực đã khoanh vùng bất khả xâm phạm.
Từ đường – lăng mộ họ Nguyễn Hữu là nơi thờ các vị thần có công với nước – với dân cần được bảo vệ theo khoanh vùng. Đền thờ hiện nay được xây dựng hướng Nam thuộc thửa đất số 508 với diện tích 320m2, khu vực mộ diện tích 16m2.
Diện tích xây dựng Đền thờ - Từ đường 60m2, diện tích khu vực sân 40m2 và lối đi lại. Phía Bắc giáp thửa đất số 509, phía Nam giáp thửa đất số 691 và 692, phía Tây giáp thửa đất số 510 và 681, phía Đông giáp thửa đất số 507 và 692.
Đền thờ - từ đường họ Nguyễn Hữu – Đình là di tích đã được xây dựng từ lâu đời gồm ngôi tiền đường 5 gian, ngôi chính tẩm 3 gian. Do biến thiên lịch sử cũng như do điều kiện thiên nhiên hiện nay ngôi tiền đường còn 3 gian 2 vẩy (trái). Khu vực xây dựng: nhà tiền đường 42m2, sân 36m2, khu vực mộ 16m2.
Tóm lại khuôn viên di tích – tiền đường – từ đường còn tương đối nguyên vẹn. Phần bài trí đồ thờ còn tương đối khang trang gồm:
Gian chính giữa: Gồm hương án dài 2,2cm, rộng 1,1m, cao 1,1m là nơi thờ các vị tôn thần: Tiên tổ và Nguyễn Hữu Hiền (Thế tổ) là những người có công với nước, với dân gồm: Thánh vị, long ngai, giao ỷ, kiếm thờ, bình hương hòm sắc, ống đựng sắc về các đồ thờ.
Gian bên hữu thờ các vị tiên tổ.
Gian bên tả thờ các vị hậu thế.
Trên gian bên hữu thờ các vị tổ cô.
Trên gian bên tả thờ các vị tiên hiền.
Hiện vật trong đền thờ: Thánh vị, mũ thờ, long ngai giao ỷ, kiếm thờ, giá kiếm thờ, đế bình hương, bình hương gốm sứ, giá đũa, bộ đài rượu, bình hương hoa, đài trầu rượu, ba đài rượu, hai đạo sắc phong, hòm đựng sắc phong, nậm rượu, hai bình hương nhỏ, lục bình sứ, bình hương sứ cổ, giá gương,…
Di tích từ đường Nguyễn Hữu – Đình nơi thờ tướng quân Nguyễn Hữu Hiền là người có công với nước, với dân được phong là thần của làng là công trình văn hóa có từ lâu đời (cách đây gần 300 năm). Do biến thiên lịch sử công trình bị thu hẹp dần. Hiện nay, ngôi từ đường và đồ thờ còn tương đối nguyên vẹn, khu lăng mộ cũng bị thu hẹp, song khuôn viên còn tương đối cụ thể. Từ đường – Lăng mộ họ Nguyễn Hữu – Đình Thôn Vân Tập là công trình văn hóa thời đại đáng ghi nhớ. Đặc biệt những cứ liệu trong di tích tương đối cụ thể: Long ngai thánh vị, đồ thờ các đạo sắc là những vật chứng cụ thể để dễ chứng minh một thời các vị tiền nhân đã có công bảo vệ đất nước che chở cho dân đáng được ghi nhận là di tích lịch sử văn hóa.